Giải pháp để phát triển một số nông sản chủ lực trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

 

CN. Nguyễn Hải Lý
Khoa LL MLN, TT HCM

Hướng Hoá là huyện miền núi, vùng cao, biên giới nằm về phía Tây của tỉnh Quảng Trị.Với những lợi thế mà thiên nhiên ban tặng Hướng Hoá thực sự đã và đang là một trong những địa phương có vị thế quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh nhà. Với diện tích đất tự nhiên toàn huyện là 115.715,97 ha (chiếm gần ¼ tổng diện tích đất tự nhiên của tỉnh Quảng Trị) chủ yếu là đất cát pha và đất đỏ bazan rất thuận lợi cho việc phát triển các loại cây công nghiệp với những nông sản chủ lực như cà phê, sắn, chuối … đã có nhiều đóng góp vào sự phát trên chung của huyện nói riêng và của tỉnh Quảng Trị nói chung.Cụ thể:
Cà phê là loại cây trồng chủ lực và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của toàn huyện. Diện tích hiện có 4.861ha, trong đó diện tích cho thu hoạch 4.148ha, năng suất bình quân 9 – 10 tấn quả tươi/ha, sản lượng đạt trên 45.000 tấn quả tươi/năm. Nhờ vậy đãgóp phần nâng cao đời sống cho hơn 40% hộ nông dân; hình thành và phát triển nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến cà phê trên địa bàn; là nguồn thu ngân sách quan trọng của địa phương.
Cây sắn những năm trước đây chỉ là cây lương thực và thực phẩm chăn nuôi thì những năm trở lại đây nhờ có nhà máy tinh bột sắn ra đời đã tạo cho người dân cuộc sống ổn định hơn.Nhà máy sắn Hướng Hoá với thương hiệu Tinh bột sắn SêPôn đã cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu ra nhiều thị trường như: Trung Quốc, Hàn Quốc… mang lại giá trị cao. Diện tích trồng sắn đến nay ước đạt trên 11.000 ha, sản lượng hơn 190.000 tấn/năm.
Bên cạnh những mặt mạnh và lợi thế đó, các loại nông sản hàng hoá chủ lực của huyện Hướng Hoá vẫn còn một số“điểm nghẽn” cần sớm khắc phục:

Để nâng cao chất lượng, đảm bảo tính hiệu quả, hướng đến sự bền vững của những nông sản chủ lực trên địa bàn huyện Hướng Hoá, thời gian tới huyện cần tiếp tục triển khai và thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Thứ nhất, tăng cường công tác khuyến công, hướng dẫn, khuyến khích, hỗ trợ nông dân và các doanh nghiệp đầu tư công nghệ chế biến, bảo đảm, nâng cao chất lượng nông sản hàng hoá để gia tăng chuỗi giá trị các mặt hàng nông sản trong tỉnh. Đặc biệt hơn, chúng ta cũng cần phải chú trọng khâu trồng trọt theo tiêu chí Vietgap, Globalgap… chuyển từ chú trọng về “lượng” sang “ chất”. Đồng thời, các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ban, ngành đoàn thể liên quan cần tổ chức thường xuyên hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động các hộ nông dân quan tâm thâm canh, tăng năng suất nhằm đảm bảo chất lượng.
Thứ hai, điều chỉnh cơ cấu sản xuất, bám sát nhu cầu thị trường, phát huy lợi thế để thu được giá trị gia tăng cao hơn. Tiếp tục hướng dẫn triển khai thực hiện tốt các hoạt động hỗ trợ tiêu thụ nông sản hàng hoá thông qua hợp đồng theo Quyết định số 80/2002/QĐ-TTg, ngày 24/6/2002 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư số 77/2002/BNN-TT, ngày 28/8/2002 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về mẫu hợp đồng tiêu thụ nông sản hàng hoá. Tăng cường đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến đầu tư thương mại, quảng bá giới thiệu sản phẩm, chế biến sâu, chế biến sạch, đa dạng hoá sản phẩm, xây dựng thương hiệu, đa dạng thị trường. Tham gia các triển lãm, hội chợ nhằm tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ, tìm kiếm cơ hội để tham gia xuất khẩu trực tiếp những nông sản hàng hoá chủ lực của huyện.
Thứ ba,tăng cường tập huấn, đưa thông tin đến gần hơn với người dân để họ nhận thức được tầm quan trọng của sản phẩm làm ra, đồng thời nắm rõ hơn về giá cả thị trường để tránh bị thương lái ép giá dẫn đến chặt phá và trồng cây khác theo hiệu ứng của thị trường cung cầu. Hỗ trợ lãi vay cho nông dân và doanh nghiệp để dự trữ hàng hoá, hỗ trợ xúc tiến thị trường trong huyện nói riêng và tỉnh Quảng Trị nói chung. Tổ chức tốt các hoạt động tư vấn, dịch vụ, hỗ trợ nông dân, cung cấp kịp thời tri thức mới về khoa học - công nghệ và những cơ hội, thách thức của quá trình toàn cầu hoá, của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, của biến đổi khí hậu, giúp nông dân có đủ thông tin, điều kiện để phát triển kinh tế, làm giàu và xoá nghèo bền vững.
Thứ tư, nhận thức được tầm quan trọng mối liên kết“4 nhà”. Nhà nước và các cấpcần khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp trong và ngoài huyện đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nhất là sản xuất và kinh doanh nông sản chủ lực nhằm gắn sản xuất với chế biến tập trung, chế biến sâu.Đối với mỗi doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, bám sát thị trường đồng thời phải có chiến lược sản phẩm dài hạn, tổ chức mạng lưới marketing, xây dựng thương hiệu … nhằm định hướng cho sản xuất theo yêu cầu của thị trường. Muốn như vậy doanh nghiệp cần có cơ chế chia sẻ hài hoà giữa lợi ích doanh nghiệp - nông dân; sự gắn kết đó thể hiện bằng cam kết cụ thể giữa nhà máy với người cung cấp nguyên liệu theo cơ chế hợp tác, hợp đồng mua bán sản phẩm, hỗ trợ kỹ thuật hoặc người sản xuất là thành viên của nhà máy…
Ngoài ra, tỉnh cũng cần có đề án cụ thể để có cơ sở pháp lý cũng như kế hoạch định hướng trong phát triển, bước đi cụ thể của ngành nông nghiệp trong từng giai đoạn từng thời kỳ như quy hoạch vùng nguyên liệu trên địa bàn; mô hình phát triển của doanh nghiệp; ứng dụng công nghệ cao, cũng như thu hút vốn đầu tư để điểm đến cuối cùng là đưa một số nông sản chủ lực của huyện phát triển theo hướng bền vững.
Thiết nghĩ để nông sản hàng hoá tỉnh Quảng Trị nói chung và huyện Hướng Hoá nói riêng tham gia vào chuỗi giá trị và hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu, cần thực hiện đồng bộ những giải pháp trên; quan trọng hơn, người dân địa phương phải thực sự làm chủ được quá trình sản xuất và kinh doanh nông nghiệp mới đạt được mục tiêu phát triển bền vững theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và tham gia chuỗi giá trị nông sản toàn cầu, đưa ngành nông nghiệp Quảng Trị trở thành ngành mũi nhọn./.